Hier volgt een uitgebreide samenvatting van Barthold van Gendt, een edelman uit de 17e eeuw die verbonden was aan Landgoed Loenen bij Nijmegen en een rol speelde bij de ondertekening van de Vrede van Münster (1648):
Barthold van Gendt (ca. 1600–na 1648)
Edelman, diplomaat, landheer van Loenen, ondertekenaar van de Vrede van Münster
Familie en herkomst
Barthold van Gendt stamde uit het adellijke geslacht Van Gendt, dat zijn naam ontleent aan het plaatsje Gendt aan de Waal, tussen Nijmegen en Arnhem. Deze familie had sinds de late middeleeuwen een aanzienlijke positie in Gelderland, met bezittingen, rechten en functies binnen de ridderschap en het landsbestuur.
Barthold erfde of verwierf in de vroege 17e eeuw het Huis te Loenen (ook wel Loenenstein genoemd), een versterkt huis met omringende landerijen. Dit landgoed bevond zich in het dorp Loenen aan de noordrand van de Veluwe, strategisch gelegen bij de handelsroutes tussen Utrecht, Arnhem en Nijmegen.
De Vrede van Münster (1648)
Barthold van Gendt is historisch belangrijk omdat hij een van de ondertekenaars was van de Vrede van Münster, het verdrag dat in 1648 de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden formeel beëindigde.
- Als vertegenwoordiger van het gewest Gelderland (in de Staten-Generaal) ondertekende hij namens zijn provincie.
- De ondertekening vond plaats in Münster (Westfalen), waar langdurige vredesonderhandelingen werden gevoerd tussen Spanje en de Republiek.
- Door zijn handtekening werd hij onderdeel van een historisch keerpunt: de internationale erkenning van de onafhankelijkheid van de Nederlandse Republiek.
Zijn betrokkenheid bij deze onderhandelingen wijst op een hoge politieke status en diplomatiek vertrouwen binnen de Republiek.
Landheer van Loenen
Als heer van het Landgoed Loenen bij Apeldoorn beheerde Barthold:
- Grondbezit en pachtopbrengsten van omliggende boerderijen.
- Rechterlijke en bestuurlijke functies in de regio.
- Onderhoud van het huis, personeel en representatie.
Het huis te Loenen was in deze periode meer dan een woning: het diende als bestuurlijk centrum, gastvrijheidsoord voor hooggeplaatste gasten, en symbool van status.
Zijn vrouw, Elisabeth van der Giessen, vervulde hierbij een belangrijke ondersteunende rol als beheerder van het huishouden en vertegenwoordigster van de familie in lokale netwerken.
Maatschappelijke functie
Barthold van Gendt maakte deel uit van de Ridderschap van Gelderland, een elitegroep binnen de Staten van Gelderland. Deze ridderschap had politieke invloed, onder andere bij het aanwijzen van afgevaardigden naar de Staten-Generaal.
Mogelijke functies die hij vervulde:
- Gecommitteerde bij vredesonderhandelingen.
- Lid van het Gelderse Hof of gedeputeerde in Den Haag.
- Militair bevelhebber (zoals veel adellijke zonen) in de oorlog tegen Spanje.
Nalatenschap en betekenis
- Barthold van Gendt wordt vooral herinnerd vanwege zijn bijdrage aan de vrede van 1648, een mijlpaal in de Nederlandse geschiedenis.
- Hij liet een duurzaam erfgoed achter op Landgoed Loenen, waarvan de grachtstructuur en funderingen in de huidige situatie (waar nu o.a. een vergaderlocatie is gevestigd) nog altijd zichtbaar zijn.
- Zijn nakomelingen of verwanten speelden vermoedelijk nog tot in de 18e eeuw een rol in het regionale bestuur of als landheren.
Tijdgeest en context
Barthold leefde in een tijd van:
- Religieuze spanningen, waarin protestantse adel zich moest profileren tegenover rooms-katholieke invloeden.
- Staatsopbouw: de Republiek der Nederlanden ontwikkelde zich tot een zelfstandige staat met een unieke bestuursstructuur zonder koning.
- Vrede na oorlog: na decennia van oorlog met Spanje bracht de Vrede van Münster economische en sociale rust, vooral gunstig voor landeigenaren zoals Van Gendt.
Bronnen en historische waarde
Hoewel Barthold van Gendt niet behoort tot de bekendste ondertekenaars van de Vrede van Münster, komt zijn naam voor in officiële lijsten van afgevaardigden. Archiefmateriaal over hem is mogelijk terug te vinden in:
- De resoluties van de Staten-Generaal
- De archieven van de Ridderschap van Gelderland
- Oorkonden en pachtregisters van het Landgoed Loenen
- Genealogieën van de familie Van Gendt
Samenvattend
Barthold van Gendt was een invloedrijke Gelderse edelman, eigenaar van Landgoed Loenen bij Nijmegen, en een van de ondertekenaars van de Vrede van Münster in 1648. Zijn leven symboliseert de overgang van oorlog naar vrede, en de rol van de regionale adel in de politieke structuur van de Nederlandse Republiek. Zijn naam leeft voort in de geschiedenis van Loenen en de Nederlandse diplomatie.